Τα Μεστά είναι το πιο απομακρυσμένο από τα μεσαιωνικά χωριά, αλλά ταυτόχρονα και το πιο καλοδιατηρημένο. Η μορφή του χωριού και η αρχιτεκτονική του είναι μοναδικά στον Ελλαδικό χώρο. Τα σπίτια είναι κτισμένα δίπλα δίπλα χωρίς κενά, αφήνοντας μόνο δύο πύλες-εισόδους στο εσωτερικό του χωριού. Τα δρομάκια είναι στενά και τα περισσότερα είναι καλυμμένα με καμάρες πάνω στις οποίες είναι κτισμένες κατοικίες. Ολόκληρο το χωριό έχει σχεδιαστεί και κτιστεί σαν ένας λαβύρινθος, με στόχο να εμποδίζει τις επιδράμουσες ομάδες των πειρατών να φτάσουν με ευκολία στο κέντρο του χωριού όπου βρίσκονται τα σημαντικότερα κτίρια. Το παλαιότερο μνημείο των Μεστών (εκτός από το ίδιο το χωριό) είναι η εκκλησία του Παλαιού Ταξιάρχη. Είναι μια μονόκλιτη Βασιλική, κτισμένη κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Το 1794 επεκτάθηκε και έγινε δίκλιτη. Υπάρχουν ίχνη από παλαιές τοιχογραφίες, αν και οι περισσότερες έχουν καλυφθεί από επιχρίσματα. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο του 1833, εξαίρετο δείγμα της τοπικής τεχνοτροπίας. Για περισσότερες πληροφορίες για τα Μεστά, επισκεφθείτε τον Πλήρη Οδηγό των Μεστών.
Ανάβατος
Στα δυτικά του νησιού υπάρχει το καστροχώρι του Ανάβατου. Χτισμένο σε έναν απότομο λόφο με απόκρημνες πλαγιές, είναι προσβάσιμο από ένα μόνο σημείο. Εξαιτίας της φυσικής προστασίας του, είναι πιθανό το χωριό να κτίστηκε για τον έλεγχο της δυτικής ακτής κατά την περίοδο των πειρατικών επιδρομών. Το χωριό έχει πλέον εγκαταλειφθεί αλλά η συνολική μορφή του είναι αρκετά καλοδιατηρημένη ώστε να δίνει μια μοναδική εικόνα μιας πόλης-φάντασμα περιτριγυρισμένης από ένα άγριο και τραχύ φυσικό περιβάλλον.
Πυργί
Το χωριό είναι κτισμένο σαν κάστρο, με στενούς δρόμους, σπίτια κτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο, ενώ στο κέντρο του χωριού υπάρχει ένας μεγάλος ερειπωμένος πύργος. Απροσδόκητη είναι η μορφή της διακόσμησης που έχουν τα περισσότερα κτίρια, τα "ξυστά": Το εξωτερικό στρώμα του επιχρίσματος χρωματίζεται λευκό και στη συνέχεια ξύνονται από αυτό διάφορα γεωμετρικά σχήματα (τρίγωνα, ρόμβοι, κύκλοι, κ.λπ.). Με αυτόν τον τρόπο είναι διακοσμημένη και η εκκλησία στο κέντρο του χωριού, ενώ σε λίγη απόσταση από την κεντρική πλατεία υπάρχει η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, με τοιχογραφίες από τον 12ο αιώνα.
.
.
Aλλα μεσαιωνικά χωριά
Μεταξύ των Μεστών και του Πυργίου βρίσκονται οι Ολύμποι, ένα χωριό με την ίδια αρχιτεκτονική όπως και τα προηγούμενα. Πλησιέστερα στην πόλη της Χίου βρίσκονται τα Αρμόλια (20 χλμ) γνωστά για τα <κεραμικά> τους, τα χωριά Καλαμωτή, Νένητα, Καλλιμασιά και ένα πλήθος μικρότερων χωριών και οικισμών.